Mundësia që një valë e dytë koronavirusi të shpërthejë në të gjithë Evropën (përfshirë Britaninë e Madhe) nuk është më një teori e padëgjuar, sipas drejtueses së agjencisë së BE-së përgjegjëse për këshillimin e qeverive.
“Por çështja është kur dhe sa e madhe do të jetë kjo valë, kjo është pyetja sipas mendimit tim,” tha Dr Andrea Ammon, drejtore e Qendrës Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve (ECDC).
Ka qenë detyra e palakmueshme e shkencëtarëve për ta thënë gjatë gjithë pandemisë koronavirus. Ndërsa politikanët janë kapur duke ofruar sigurime boshe, epidemiologët, një titull i ri për shumë njerëz, janë shfaqur si reklamuesit e drejtpërdrejtë të krizës, ndonjëherë në dëm të tyre.
Ammon, një ish këshilltare e qeverisë gjermane, flet ”pa dorashka” në intervistën e saj të parë me një gazetë në Mbretërinë e Bashkuar që prej fillimit të krizës.
“Duke parë karakteristikat e virusit, duke parë ato që dalin tani nga vendet e ndryshme përsa i përket imunitetit të popullatës – i cili është midis 2% dhe 14%, që lë akoma 85% deri 90% të popullatës të ndjeshme ndaj pandemisë- virusi është rreth nesh, duke qarkulluar shumë më tepër se në janar dhe shkurt. Unë nuk dua të sjell një pamje të këtyre ditëve, por mendoj se duhet të jemi realist. Se tani nuk është koha për t’u çlodhur plotësisht. ”
Në fillim të këtij muaji ish-mjeku i spitalit, i cili ka punuar nëpër nivele të ndryshme të burokracisë së kujdesit shëndetësor për tu bërë drejtor i ECDC në 2017, njoftoi se, nga 2 maji, Evropa në tërësi kishte kaluar kulmin e infeksioneve, përveç Polonisë tha ajo.
Qeveritë evropiane kanë filluar të lehtësojnë kufizimet, disa në masën që baret dhe restorantet së shpejti do të rihapen, të tjerët më tepër në mënyrë provative. Boris Johnson ka ndryshuar mesazhin e tij ndaj britanikëve nga “qëndrimi në shtëpi” për të “qëndruar vigjilent” dhe po kërkon të dërgojë nxënësit përsëri në shkolla brenda dy javësh.
Detyra e Amonit është të shqyrtojë pasojat dhe të kapë çdo rritje të infeksioneve. Duke folur përmes Skype nga kuzhina e shtëpisë së saj, nga ku ka punuar për dy muajt e fundit, ajo këmbëngul se një valë e dytë katastrofike nuk është e pashmangshme nëse njerëzit i përmbahen rregullave dhe mbajnë distancë mes tyre.
Por ajo zbulon një dobësim ogurzi në vendosmërinë e publikut.
“Unë mendoj se tani ka filluar të tendoset. Ajo që ne shohim është që, nga njëra anë, pjesa ekonomike për bizneset e vogla dhe të mesme, por edhe përvoja e njerëzve që nuk janë në gjendje të ushtrojnë të gjitha liritë që normalisht kemi: të shkojmë atje ku na pëlqen, të jemi me kë ne duam te jemi, është një ndryshim mjaft thelbësor në mënyrën tonë normale të të jetuarit.
“Dhe veçanërisht tani kur është e qartë se infeksionet po bien, njerëzit mendojnë se ka mbaruar, gjë që definitivisht nuk është.”
E pyetur nëse të dhënat tregonin ndonjë pasojë, Amoni dha një përgjigje të menjëhershme. “Jo akoma. Dua të them, mbase nuk ka ardhur kurrë, mbase i gjithë rregullimi i këtyre masave është bërë në një mënyrë të kujdesshme. Kjo është diçka që ne me të vërtetë po e shohim nga afër: çfarë po ndodh pas gjithë këtyre masave ”.
Që nga e mërkura 158.134 njerëz kanë vdekur nga Covid-19 në BE, Mbretërinë e Bashkuar, Norvegji, Lihtenshtaj dhe Islandë, sipas të dhënave të ECDC.
Mbretëria e Bashkuar ka nivelin më të lartë të vdekjeve në Evropë, me 35.341, e ndjekur nga Italia (32,169) dhe Franca (28.022).
Janë raportuar gjithsej 1,324,183 raste të infeksionit. Në mesin e tyre është një anëtar i stafit ku Amoni punon. Vetëm një grup prej më pak se 10 vetash punon tani në zyrën e agjencisë në Stokholm.
“Një pjesë e ekipit tonë duhet të jetë atje sepse ata kanë nevojë për bashkëpunim shumë të ngushtë. Por qëndrojnë larg njëri-tjetrit. Me ndershmëri. Ne duhet të bëjmë atë që u kërkojmë të tjerëve”, shtoi ajo.
Amoni kujton se ishte vetëm fund janari, kur ishte bërë e qartë se një virus i ri që shkaktonte vdekje në qytetin kinez Wuhan mund të transportohej nga njeriu te njeriu, me shqetësimet fillestare që përqendroheshin në mundësinë e përhapjes së sëmundjes përmes importeve.
Teksa u shfaq natyra jashtëzakonisht ngjitëse e virusit, ECDC këshilloi qeveritë më 26 janar të forcojnë kapacitetet e shërbimeve të tyre shëndetësore. Frika ishte mos ndodhte, siç ndodhi në Lombardi, në Italinë e veriut.
“Ne vërtet theksuam që këto plane duhet të azhurnohen. Dhe në veçanti, duhet të shikohet gatishmëria spitalore, si të siguroheni që të keni një kapacitet rritje për shtretërit, në përgjithësi, por edhe në veçanti për shtretërit e njësive të kujdesit intensiv.
“Unë mendoj se kjo erdhi, pasi qeveritë nënvlerësuan shpejtësinë se si erdhi rritja e infeksionit. Dua të them, ju e dini, është një situatë tjetër nëse duhet të kërkoni një kapacitet rritje të shtretërve brenda dy javësh dhe ndryshe brenda dy ditësh. ”
Amoni beson se teksa shikon monitorimin e krizës së koronavirusit, kthimi i pushuesve nga skitë Alpine në javën e parë të Marsit do të shihet si një moment kryesor i përhapjes së Covid-19 në Evropë.
“Sepse në atë kohë kemi parë raste të reja në të gjithë Evropën dhe në të vërtetë, kanë qenë në vendet e skive në Alpe, në Itali, Austri. Dua të them që ky është një vend i mbushur me njerëz që praktikojnë ski, ku ka dhe kabina që ngjiten në mal dhe këto janë vërtet të mbushura. Po, është thjesht perfekte për një virus të tillë. Dua të them që jam mjaft e sigurt se kjo ndikoi në përhapjen e gjerë në Evropë. ”
Bllokimet pasuan – një mundësi teorike në planifikimin pandemik që shumë pak besuan se ishte e realizueshme. “Mbaj mend kur Kina e mbylli Wuhan-in, njerëzit më thanë,” Shiko se nuk do të ishte e mundur në Evropë. “Hmm.”
Tani bllokimet po shtrëngonin tolerancën e publikut, tha ajo, por pyet nëse u vendosën shumë vonë dhe nëse veprimi i shpejtë mund të kishte shpëtuar më shumë jetë. “Unë besoj nëse do t’i kishim përdorur këto masa më herët, mund të ishte e mundur, por këto masa janë aq të rrepta, dhe jashtë përvojës sonë saqë, mendoj se duhej të ishte vepruar ndryshe në veri të Italisë”.
Amoni tani beson se beteja me koronavirusin do të jetë e gjatë. “Nuk e di nëse është përgjithmonë, por nuk mendoj se do të vazhdojë. Duket se është përshtatur shumë mirë me njerëzit ”.
Ajo ende nuk planifikon pushime verore dhe paralajmëron ata që dëshirojnë për t’u përgatitur për një zhgënjim. “Ajo që ne po themi është se ata duhet të jenë të përgatitur që edhe nëse ka disa pushime dhe ato shkojnë diku, nuk do të jetë e krahasueshme me ato që kishin vitin e kaluar. Në këtë fazë nuk mund të themi se mund të dilni, të lani duart dhe gjithçka është në rregull. Ju duhet të mbani distancën tuaj. Këto masa duhet të jenë në fuqi ”.
Por, përkundër privacive të muajve të fundit, Amoni shpreh pak simpati për argumentin e paraqitur nga disa persona, përfshirë ish-gjyqtarin e gjykatës supreme Jonathan Sption se thjesht mbrojtja e të moshuarve do të kishte qenë e mjaftueshme.
“Njerëzit të cilët janë plotësisht të shëndetshëm, po sëmuren rëndë dhe vdesin. Duke ditur atë që kemi parë në Evropë me afro 10% të popullsisë të infektuar, mendoj se nuk ka asnjë mundësi për t’ju shmangur, edhe nëse 90% të tjerë do të ishin infektuar, gjë që as nuk duam as ta çojmë në mend.”/The Guardian-bota.al/
